Veerkracht van de kalveren
21. Juni 2024 — Algemeen, Kalveren voederen, Kalverhouderij, Kalvermanagement — #Dierenwelzijn
Het bevorderen van de veerkracht van kalveren is belangrijk voor hun gezonde ontwikkeling, overlevingsvermogen en hun toekomstige melkproductie.
Wikipedia beschrijft veerkracht [1] bij de mens als een proces van het aanpassingsvermogen waarbij mensen op problemen en veranderingen reageren door hun gedrag aan te passen. Dit proces omvat:
- de prikkels die veerkracht vereisen (bijvoorbeeld trauma of belastende stress),
- de hulpmiddelen die de veerkracht bevorderen (bijvoorbeeld gevoel van eigenwaarde, positieve levenshouding, ondersteunende sociale omgeving),
- noodzakelijke gevolgen (bijvoorbeeld veranderingen in het gedrag of de houding).
Voor haar bachelorthesis "Veerkracht van kalveren – invloedsfactoren en hun betekenis" koos Jane Buchholz in 2023 aan de FH Kiel/Osterrönfeld dit thema bij kalveren. Haar doel was het inzicht in de noden en behoeften van kalveren vergroten en daaruit mogelijke maatregelen afleiden om hun veerkracht te bevorderen.
Want in veel bedrijven sterven er duidelijk te veel kalveren! Dit leidt tot zowel economische verliezen als negatieve omstandigheden op het vlak van dierenwelzijn. Wat doen om deze verliezen zo veel mogelijk te beperken? – Langdurig gezonde kalveren door hun veerkracht te versterken, dat is de oplossing.
Inhoud artikel:
Wat betekent veerkracht bij kalveren?
Veerkracht is het vermogen om met stressfactoren, ziektes en andere uitdagingen om te gaan en te herstellen om een normale ontwikkeling en gezondheid in stand te houden. Veerkracht kan een uitwerking hebben op het welzijn, de groei en de productiviteit van kalveren. Om zich bewust te worden van de specifieke noden van kalveren, kan het observeren van hun natuurlijke gedrag een goed vertrekpunt zijn.
De kennis van het natuurlijke gedrag van kalveren maakt het mogelijk omstandigheden te creëren die bij hun noden en behoeften aansluiten. Dit kan bijdragen aan het dierenwelzijn en zorgen voor gezondere en meer stressbestendige kalveren. Wanneer kalveren worden grootgebracht in een omgeving die hun natuurlijke noden benadert, kunnen ze effectiever met stressfactoren omgaan. Dit kan hun aanpassingsvermogen en hun weerstand tegen ziektes en omgevingsinvloeden verbeteren.
Fysiologische veerkracht
Het versterken van de veerkracht van kalveren begint niet alleen bij de geboorte. Zelfs de droogstandfase van de moederkoe heeft invloed. De optimale toevoer van voedingsstoffen, aandacht voor de lichaamsconditie en een zo stressvrij mogelijk management zijn van groot belang.
De geboorte moet gepaard gaan met een consequente geboortemonitoring en moeilijke geboortes moeten zo veel mogelijk worden vermeden. Kalveren hebben na een moeilijke geboorte speciale aandacht nodig om langdurige schade aan hun veerkracht te voorkomen.
Het voedermanagement in de kalverhouderij speelt een cruciale rol voor de gezondheid, de groei en het prestatievermogen van de dieren. In het bijzonder het vroegtijdig toedienen van hoogwaardig colostrum is belangrijk. Een adequate aanvoer van colostrum is cruciaal voor de ontwikkeling van passieve immuniteit. Een evenwichtig voedermanagement zorgt ervoor dat kalveren de nodige voedingsstoffen krijgen om hun optimale groeipotentieel te benutten. Een toereikende aanvoer van energie, eiwitten, vitamines en mineralen is van essentieel belang voor de gezondheid van de kalveren.
Kalveren zijn van nature vatbaar voor ziekteverwekkers voordat hun immuunsysteem functioneel ontwikkeld is. Daarom kunnen vervuilde omgevingen en slechte hygiënepraktijken het risico op infectieziektes aanzienlijk vergroten.
Psychische veerkracht
Psychische stress kan zowel de gezondheid als het prestatievermogen beïnvloeden. Naast de werking van stresshormonen en andere indirecte effecten op de immuunrespons kan het verloop van een infectie ook worden veranderd door de directe werking van stressmediatoren op bacteriën.
Fokgerelateerde stressfactoren moeten tot een minimum worden beperkt om de gezondheid van kalveren te beschermen. Een verhoogde gevoeligheid voor stress kan leiden tot meer ziektes en ernstigere infecties. Een vroege groepshuisvesting kan op zijn beurt positieve effecten hebben op het gedrag en de ontwikkeling van kalveren, mits dit gepaard gaat met geschikte gezondheidsmaatregelen.
Het overgrote deel van de melkveebedrijven scheidt koeien en kalveren direct na de geboorte. Deze manier van scheiden moet ervoor zorgen dat het kalf weinig tot geen separatiestress ervaart. Maar er kunnen dan wel geen positieve effecten worden opgebouwd door het contact met het moederdier. Een langdurig contact tussen koe en kalf kan de groei van het kalf bevorderen, vooral tijdens de zoogperiode. Het abrupt spenen van kalveren door hun moeder kan in verband worden gebracht met sociale en stressfactoren in de omgeving die een negatief effect kunnen hebben op het dierenwelzijn. De meerwaarde van moedergebonden systemen is de verbetering van het dierenwelzijn voor kalf én koe. De zoogkoeienhouderij verbetert de prestaties van de dieren, met name de ontwikkeling en de groei van de kalveren, en kan de werklast van de boeren verminderen. Het risico op directe ziekteoverdracht, het scheidingsproces tussen kalf en koe en het verlies van verkoopbare melk zijn evenwel acute problemen.
Een veerkrachtige kalverpopulatie kan effectiever omgaan met stressfactoren wat dan weer de kans op ziektes kan verkleinen. Het versterken van de veerkracht van kalveren kan hun gezondheid, welzijn en productiviteit helpen bevorderen en het hoge sterftecijfer in de kalverhouderij aanzienlijk terugdringen.
De nadruk op de veerkracht als beoordelingscriterium voor de kalveropfok onderstreept de noodzaak om niet alleen te focussen op prestatiemaatstaven op de korte termijn, maar ook op het vermogen van de kalveren om zich aan te passen en te herstellen. De som van alle genoemde maatregelen draagt bij aan het vergroten van de veerkracht van de kalveren door het bevorderen van hun gezondheid en welzijn. Dit verhoogt niet alleen de productiviteit en winstgevendheid van de kalverhouderij, maar ook die van de toekomstige melkkoe.
Bedankt Jane voor het delen van deze samenvatting van je waardevolle bachelorthesis!
